Đã giảm nhưng chưa đáng kể
Theo ghi nhận của phóng viên, nhiều công ty, văn phòng đại diện… đã dời khỏi chung cư. Trưởng ban quản lý chung cư Khang Phú (quận Tân Phú), bà Nguyễn Thị Bích Thư cho hay, theo đúng công năng, tầng trệt tại chung cư này là tầng kinh doanh, thương mại. Từng có một số công ty đặt trụ sở ở các tầng căn hộ nhưng đã chuyển đi gần hết.
Bà Thư cho biết: “Năm ngoái có một căn hộ tổ chức hoạt động bán hàng đa cấp, người ra vào thường xuyên, gây ồn ào mất trật tự nên cư dân phản ứng. Ban quản lý đã nhắc nhở và mời công an địa phương vào can thiệp. Sau đó tại căn hộ này không còn hoạt động kinh doanh đa cấp nữa”.
Tuy nhiên, tình hình kinh doanh tại một số chung cư khác vẫn diễn ra khá nhộn nhịp dù Sở KH&ĐT Tp.HCM đã yêu cầu chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi chung cư từ tháng 11/2016. Đơn cử, các quán cà phê, nhà hàng, thời trang… tại chung cư 62 Nguyễn Huệ vẫn mở cửa đón khách. Tại nhiều chung cư khác, các công ty, hộ kinh doanh hoặc vẫn đặt biển hiệu trụ sở hoặc vẫn tổ chức bán hàng đa cấp chứ chưa chuyển trụ sở đi.
Thông tin từ Sở KH&ĐT Tp.HCM, đối với các công ty đặt trụ sở trong chung cư, Sở đang phối hợp với Sở Xây dựng rà soát, xử lý theo quy định. Sở này cũng vừa có báo cáo gửi UBND thành phố nêu rõ đã phát thông báo đến 2.114 công ty có trụ sở đặt tại nhà chung cư vào tháng 11/2016. Theo thông báo, theo đúng Nghị định 99/2015 hướng dẫn Luật Nhà ở, doanh nghiệp không được kinh doanh tại căn hộ chung cư nữa mà phải di dời đi nơi khác.
Phòng Đăng ký kinh doanh, Sở KH&ĐT Tp.HCM cho biết, trong 2.114 thông báo gửi đến các công ty có trụ sở đặt tại nhà chung cư thì có gần 1.000 thông báo được trả về vì không có người nhận. Nghĩa là, nhiều công ty đã di chuyển đi nơi khác hoặc không còn hoạt động nhưng chưa làm thủ tục đổi địa chỉ trụ sở.
Tại một số chung cư, quán cà phê, nhà hàng, thời trang…
vẫn mở cửa đón khách (Ảnh: Quỳnh Như)
Có khá nhiều công ty nhận được thông báo đã gửi giải trình cho Sở KH&ĐT. Các công ty này nộp kèm giấy tờ chứng minh trụ sở đặt tại “phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư” (chủ yếu là các tầng trệt, tầng một, tầng hai và tầng thượng) chứ không phải đặt tại “căn hộ chung cư”.
Đại diện Sở KH&ĐT khẳng định: “Các trường hợp này không thuộc diện phải di dời ra khỏi nhà chung cư nhưng phải chấp hành quy định tại Điều 35 Nghị định 99/2015 của Chính phủ về một số ngành nghề cấm kinh doanh tại nhà chung cư”.
Một số công ty khác giải trình rằng họ chỉ đặt trụ sở để liên lạc, lưu trữ giấy tờ, hoàn toàn không hoạt động kinh doanh, cũng không có khách ra vào. Đại diện Sở KH&ĐT cho hay: “Sở sẽ tổng hợp các giải trình, kiến nghị của doanh nghiệp để báo cáo và đề xuất hướng xử lý với UBND Tp.HCM”.
Phải di dời đi nơi khác
Về việc “trục xuất” doanh nghiệp ra khỏi chung cư, Sở Xây dựng Tp.HCM cho biết vẫn giữ nguyên quan điểm không được hoạt động kinh doanh tại căn hộ chung cư mà chỉ được dùng để ở. Theo đúng Luật Nhà ở và Nghị định 99/2015, công ty nào còn đóng ở căn hộ chung cư thì phải chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi chung cư.
Theo sở Xây dựng, việc sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng làm việc là không hợp lý, gây ảnh hưởng đến toàn bộ công trình. Điều này làm tăng quy mô dân số, lượng người ra vào chung cư, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự, hạ tầng giao thông, hạ tầng kỹ thuật. Đồng thời, phá vỡ chức năng quy hoạch khi cơ quan có thẩm quyền duyệt thiết kế.
Đại diện Sở Xây dựng nhấn mạnh: “Tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng khi thiết kế, tải trọng của căn hộ chung cư chỉ có 200kg/m2 trong khi nhà văn phòng đến 300-400kg/m2. Do đó, sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng sẽ làm tăng tải trọng, ảnh hưởng khả năng chịu lực, an toàn của công trình; ảnh hưởng đến diện tích để xe của công trình do nhu cầu diện tích để xe của văn phòng lớn hơn so với căn hộ chung cư. Điều này khiến cơ quan quản lý khó kiểm soát việc sử dụng chung cư”.
Cũng theo Sở Xây dựng, việc cấm hoạt động kinh doanh trong căn hộ chung cư không phải là chuyện “đùng một cái”. Từ năm 2009, Bộ Xây dựng đã có công văn quy định không cấp mới đăng ký doanh nghiệp có trụ sở trong chung cư, trừ khi xuất trình giấy tờ chứng minh đặt trụ sở trong phần diện tích kinh doanh.
Sở Xây dựng lý giải: “Đến Luật Nhà ở năm 2014 thì có quy định nghiêm cấm sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở, nghĩa là cấm hoàn toàn việc kinh doanh dù ngành nghề gì”.
Cần có chế tài xử lý
Theo luật sư Hoàng Cao Sang, Trung tâm Trọng tài thương mại Quốc tế Thái Bình Dương, quy định tại Điều 80 của Nghị định 99/2015 nêu rõ, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân phải chuyển hoạt động kinh doanh sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không được kinh doanh tại căn hộ chung cư từ sau ngày 10/6/2016.
Hiện nay, Nghị định 121/2013 đã quy định xử phạt về xây dựng, nhà ở. Tuy nhiên, Nghị định 121/2013 không thể xử phạt hành vi dùng nhà chung cư vào mục đích kinh doanh vì nghị định này lại có trước Luật Nhà ở 2014 và chỉ đến Luật Nhà ở 2014 mới cấm dùng nhà chung cư để kinh doanh.
Hiện có một dự thảo nghị định thay thế Nghị định 121/2013 có quy định xử phạt. Theo đó, sẽ phạt tiền 30-40 triệu đồng đối với một trong các hành vi như sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở.
Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là dự thảo nên không áp dụng để xử phạt được. Do đó, cần phải sớm có nghị định xử phạt thay thế cho Nghị định 121/2013 để xử lý.